Ağız ve Diş Sağlığı Türleri ve Özellikleri

Ağız ve diş sağlığı, ülkemizde ve dünyada önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Ancak, doğrudan hayati bir tehdit oluşturmadığı düşünülerek gereken özen sıklıkla gösterilmemektedir. Ağız, sindirim sisteminin giriş bölgesidir. Ağızdaki sorunlar diş sağlığını tehdit eder ve sindirim sisteminin olumsuz etkilenmesine yol açar. Ağız yardımıyla aldığımız yiyecekler, çiğnenip tükürükle karışarak yutulmaya ve sindirime hazırlanır. Ağız aynı zamanda konuşmaya yardımcı olur. Tat alma organı olan dil; yutma, çiğneme ve konuşma gibi birçok önemli görevi yerine getirir.

Dişler, besinlerin parçalanması ve öğütülmesi gibi temel görevlerinin yanı sıra konuşma ve estetik görünümde de önemli bir rol oynar. Diş sayısı azalmış bireyler, bazı sesleri çıkarmakta zorlanabilir ve çiğneme veya ısırmada güçlük yaşayabilirler. Dişlerin gelişim sürecinde ilk çıkan süt dişleri, daha sonra yerlerini kalıcı dişlere bırakır.

Ağız ve diş sağlığında en önde gelen iki hastalık, diş çürükleri ve diş eti iltihaplanmalarıdır. Diş eti hastalıkları, çene kemiğinin erimesine kadar ilerleyen ciddi etkiler oluşturabilir. Diş sağlığının bozulması, vücuttaki diğer organların zarar görmesine neden olabilir. Dişler, neredeyse tüm sistemleri olumsuz etkileyen sürekli enfeksiyon odakları haline gelebilir ve kalp, eklemler gibi yapılarda önemli sağlık sorunlarına yol açan enfeksiyonlara sebep olabilir. Ağızda ve dişlerde çevresel ve işlevsel herhangi bir bozukluğun olmaması, ağız ve dişlerin görevlerini tam anlamıyla yapabilmesi, ağız ve diş sağlığının varlığını işaret eder.

Asitler, dişin koruyucu tabakası olan diş minesi üzerinde küçük delikler oluştururlar. Bu delikler giderek büyür ve genişler, oyuklar çoğalır. Diş minesinin erimesinden sonra çürükler hızla ilerler, alttaki tabakada geniş ve derin bir oyuk oluşturur. Diş çürüğü, dişin özüne doğru ilerledikçe dişler sızlamaya başlar. Çürük daha da ilerlerse, diş özü bölgesinde ve çene kemiği içinde cerahat oluşturmaya ve biriktirmeye başlar. Buna diş apsesi adı verilir. Eğer diş hekimi tarafından daha başlangıçta tedavi edilmezse, çürük diş için daha zor, karmaşık ve pahalı tedavilere gereksinim duyulur. Diş plağı, diş etlerinin ciddi hastalık sorunlarından biridir. Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanarak yemek artıklarından arındırılması, dişlerin çürümesini ve diş eti hastalıklarının oluşumunu ve büyümesini önler.

Dişlerin ağrımaması, sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Diş ağrısının oluşması için diş çürüğünün ilerlemiş olması gerekir. Diş çürüklerinin tedavi edilebilir dönemde teşhis edilebilmesi için ağrı hissedilmesini beklemeden yılda en az iki kez diş doktoruna giderek dişlerin muayene ettirilmesi gerekmektedir. Diş hekimleri gerektiğinde dişlerin filmini çekerek gözle görülemeyen diş oyuklarını da tespit edebilir. Diş çürüklerinin erken dönemde tanı koyulması, dişlerin kaybedilmesini engelleyebilir veya en azından ilerlemesini önleyebilir. Bu hem sağlık açısından hem de ekonomik ve sosyal açıdan önemli katkılar sağlar.

Diş hastalıkları ve diş sağlığının korunması açısından erken teşhis çok önemlidir. Bu sebeple, yılda en az iki kez diş hekimine muayene olunması gerekmektedir.

Aşırı şekerli ve asitli yiyecekler, mikroorganizmaların hareketini artırır. Dişler sert cisimlerle karıştırılmamalı; ceviz, fındık gibi kabuklu yiyecekler dişle kırılmamalıdır. Bunlar, diş minesinin çatlamasına ve bakterilerin etkisinin artmasına sebep olabilir.